Zdaniem Sternberga miłość składa się z trzech komponentów: intymności, zobowiązania i namiętności.
Intymność odnosi się do panujących w związku uczuć, takich jak bliskość czy ciepło. Jest wyrazem szacunku wobec partnera i wzajemnego zrozumienia. Intymność buduje przywiązanie partnerów i jest formą okazywania wzajemnego wsparcia. Wywodzi się ona z emocjonalnego zaangażowania w związek.
Zobowiązanie oznacza decyzje i działania, które służą utworzeniu i podtrzymaniu stałego związku — jest to inaczej zaangażowanie w relację miłosną.
Namiętność zaś odnosi się do podniecenia obecnego w relacji miłosnej, wyzwalającego pożądanie, potrzebę fizycznej bliskości czy kontaktów intymnych. Jest wzajemnie powiązana z seksem, stanowi jednak odrębne zjawisko. Może zawierać w sobie zarówno emocje pozytywne, jak i negatywne.
Sternberg zakłada, że zaangażowanie w relacji miłosnej wzrasta wraz ze stażem tej relacji, a jego poziom w perspektywie czasu jest stabilny (Cichocka, 2004).
Seks stanowi manifestację relacji miłosnej pozwalającą na osiągnięcie pełni miłości. Aktywność seksualna w późnej dorosłości jest formą wyrażania uczuć i bliskości, ale również wzajemnej lojalności i zaufania. Ma również właściwości prozdrowotne. Badacze twierdzą, że aż 67% osób w późnej dorosłości jest zadowolonych ze swojej aktywności seksualnej (Cichocka, 2004).
Sprawność seksualna pozwala na zachowanie i budowanie bliskości między partnerami, a czerpana z niej satysfakcja jest związana z zaangażowaniem w relację miłosną partnerów.
Zalety aktywności seksualnej
Tworzy więź emocjonalną
Seks w wieku późnej dorosłości pozytywnie wpływa na funkcjonowanie człowieka i podnosi jego samopoczucie, ale również może mieć właściwości prozdrowotne.
Podnosi poziom wydzielanych hormonów płciowych oraz daje poczucie młodości
Ponadto aktywność seksualna osób w jesieni życia (nawet tych cierpiących na różne problemy zdrowotne) jest możliwa do późnych lat między innymi dzięki dostępności farmakologii wzmagającej sprawność seksualną.
Ze względu na postępujące procesy starzenia formy aktywności seksualnej zmieniają się i najczęściej są odmienne od tych preferowanych we wcześniejszych fazach życia.
Znaczna część badaczy zwraca uwagę na istotny wpływ pocałunków, przytulania i wspólnego leżenia partnerów na ocenę intymności i satysfakcji seksualnej w każdym wieku.
Wraz z wiekiem pojawiają się problemy zdrowotne, również na tle seksualnym. Sprawność seksualna może być zależna od przyjmowanych leków, od stanu zdrowia, od poziomu hormonów.
Menopauza u kobiet
Objawy, które towarzyszą kobietom w okresie okołomenopauzalnym, stanowią przyczynę wielu problemów zdrowotnych i psychologicznych.
Do głównych objawów zaliczamy: poczucie zmęczenia i braku energii, sztywność i bóle stawów, bezsenność, nerwowość, osłabienie i zmęczenie, bóle głowy. Z grupy objawów wazomotorycznych najtrudniejsze jest doświadczanie intensywnego pocenia się oraz uderzeń gorąca.
Największym problemem pary małżeńskiej, którą tworzy kobieta w okresie okołomenopauzalnym i równy jej wiekiem bądź starszy mężczyzna, są trudności związane ze sferą życia intymnego. Zmniejsza się liczba stosunków seksualnych w związku z dysfunkcją mężczyzny lub z powodu niechęci kobiety do współżycia. Wiele starszych heteroseksualnych par zaprzestaje współżycia z powodu zaburzeń erekcji i obniżonego popędu seksualnego. Relacje seksualne mężczyzn mogą być zaburzone przez czynniki kulturowe, religijne i społeczne. Terapia farmakologiczna pomaga wielu mężczyznom przezwyciężyć problem dysfunkcji seksualnej. Wówczas kobieta, która z powodu dysfunkcji partnera zaakceptowała abstynencję seksualną, musi podjąć ponownie współżycie, niekiedy przezwyciężając utrudnienia biologiczne (Lew – Starowicz, 2010).
Dowiedziono, że bodźcem do podejmowania współżycia seksualnego w omawianym okresie jest raczej zaangażowanie emocjonalne i otwartość na potrzeby partnera.
Utrzymywanie relacji seksualnych przez osoby w starszym wieku jest naturalną potrzebą obojga partnerów, a zadaniem współczesnej medycyny jest zwalczanie biologicznych barier w realizacji tej potrzeby na tyle szybko, by nie doprowadzić do kryzysu związku.
Wielu mężczyzn może przejawiać symptomy zmniejszonego stężenia androgenów, a pozostali zwyczajne objawy procesu starzenia się. Nałożenie się objawów niedomogi hormonalnej u kobiety i mężczyzny może prowadzić do napięć w życiu rodzinnym, często dramatycznie niewłaściwych reakcji z obu stron, które nie zdają sobie sprawy, że u partnera mogą pojawić się trudności w wymiarze biopsychospołecznym, związane z naturalnymi procesami starzenia się organizmu (Gerymski R., Skałacka K., 2018).
Andropauza u mężczyzn
Starzenie się jako naturalny okres w życiu mężczyzny to nie tylko jego osobisty problem. Dotyczy on funkcjonowania całej rodziny, szczególnie gdy brak jest zrozumienia ze strony partnerki, która sama przeżywa okres okołomenopauzalny.
Do zmian psychogennych zaliczamy: nerwowość partnera, drażliwość, zaburzenia pamięci, zmienność nastroju, objawy subdepresji bądź depresji to tylko nieliczne z objawów, które mogą występować u starzejącego się mężczyzny. Może ujawnić się podejrzliwość, zazdrość i lęk przed ewentualnymi młodszymi konkurentami.
Kobiety nie uświadamiają sobie, że ich partner życiowy oprócz problemów natury biologicznej może przejawiać inne niż dotychczas zachowania w sferze psychoseksualnej i społecznej.
Słów kilka o zmianach psychogennych
Należą do nich m.in. nerwowość (nadmierne napięcie wewnętrzne, niemożność pełnego zrelaksowania się), niepokój, lęk, a nawet okresy paniki, drażliwość, zaburzenia pamięci, pogorszenie zdolności kojarzenia, skłonność do depresji (zniechęcenie, smutek, częsta zmiana nastroju, poczucie bezsensu życia i wyczerpania energii życiowej), przeświadczenie, że najlepszy okres w życiu już minął.
Jeżeli mówimy o relacjach seksualnych to zauważamy, że zmniejsza się liczba stosunków seksualnych zarówno z powodu dysfunkcji mężczyzny (zaburzenia erekcji, ogólny dyskomfort psychiczny), jak i z powodu niechęci kobiety do współżycia, często spowodowanej nadmierną suchością pochwy, bolesnym współżyciem, a także ogólnym złym samopoczuciem.
Według danych z piśmiennictwa u osób w wieku 20–25 lat liczba stosunków płciowych wynosi 2–3, a u par po 50. roku życia 1–2 tygodniowo.
Jeśli jest to spowodowane głównie niechęcią ze strony partnera (niemożnością odbycia stosunku), wywołuje to często napięcia w życiu rodzinnym i nieprawidłowe reakcje ze strony partnerki, która powinna w takiej sytuacji być wsparciem dla mężczyzny. W sytuacji odwrotnej, gdy kobieta nie angażuje się w sferę życia seksualnego, mężczyzna czuje się nieatrakcyjny i odtrącony.
Przyczyny zaburzeń w relacjach między mężczyzną i jego menopauzalną partnerką mogą tkwić w stanie zdrowia fizycznego i mentalnego kobiety.
W Polsce na zaburzenia wzwodu cierpi ok. 1,5 mln mężczyzn po 35. roku życia, co koreluje z tendencją ogólnoświatową. Co drugi z nich to osoba w wieku pomiędzy 40. a 60. rokiem życia. Niepokojący jest fakt, że co drugi z tych mężczyzn uważa, że zaburzenia wzwodu są nieuchronną konsekwencją starzenia się i nie udaje się z tym problemem do lekarza.
Masters i wsp. opisali szereg symptomów utrudniających prawidłową reakcję seksualną ze strony kobiety. Należą do nich m.in. zmniejszenie częstości rumieńca skórnego, zmniejszenie napięcia piersi, brak powiększania się piersi podczas pieszczot, opóźnienie czasu reakcji łechtaczki, zmniejszona lub prawie nieobecna wydzielina z gruczołu Bartholina, opóźnione nawilżanie pochwy i zmniejszona jej adaptacja, rzadsze i niekiedy bolesne skurcze macicy podczas orgazmu (Mroczek i wsp. 2014).
U mężczyzn dotkniętych późnym hipogonadyzmem zaburzenia popędu płciowego oraz zmiany organiczne są główną przyczyną zaburzeń seksualnych, pomimo niejednokrotnie silnej motywacji oraz przyzwolenia wynikającego ze sfery wartości. W drugiej połowie życia mężczyzny niezbędne jest rozróżnienie pomiędzy popędem seksualnym a obiektywnymi możliwościami realizacji aktywności seksualnej. W Polsce na zaburzenia wzwodu cierpi ok. 1,5 mln mężczyzn po 35. roku życia, co koreluje z tendencją ogólnoświatową. Co drugi z nich to osoba w wieku pomiędzy 40. a 60. rokiem życia. Niepokojący jest fakt, że co drugi z tych mężczyzn uważa, że zaburzenia wzwodu są nieuchronną konsekwencją starzenia się i nie udaje się z tym problemem do lekarza.
Nie ma seksualnej emerytury. Moim artykułem chcę obalić stereotypy, ponieważ zdrowie seksualne ma ogromną wagę, dla jakości życia. Stereotypy mają korzenie w niewiedzy. Zwracajmy uwagę na występowanie zaburzeń seksualnych, ponieważ mogą być objawem chorób układu krążenia, metabolicznych, urologicznych czy nowotworów.
Stereotypy dotyczące seksualności:
przekonanie o naturalności zaniku potrzeb seksualnych w procesie starzenia się,
przekonanie, że seksualność jest domeną młodości,
przekonanie, że osób starszych nie dotyczy problem chorób przenoszonych drogą płciową.
Dowody empiryczne, potwierdzają, że stopniowy spadek aktywności seksualnej wraz z wiekiem, począwszy już od okresu wczesnej dorosłości, nie obserwuje się jej bezwzględnego i nagłego zaniku po upływie 60.‒65. roku życia.
Seksualności nie da się schować, odrzucić. Okres późnej dorosłości z perspektywy life-span jest wciąż czasem rozwoju, przestrzenią do potencjalnego osiągania pozytywnych zmian. Okazuje się, że ekspresja seksualna może w nim również zająć ważne, należne sobie miejsce.
Terapia farmakologiczna pomaga wielu mężczyznom przezwyciężyć problem dysfunkcji seksualnej. U kobiet rozwiązaniem na suchość pochwy są dobrej jakości lubrykanty oraz leki zwiększające przepływ krwi w pochwie.
Utrzymywanie relacji seksualnych przez osoby w starszym wieku jest naturalną potrzebą obojga partnerów, a zadaniem współczesnej medycyny jest zwalczanie biologicznych barier w realizacji tej potrzeby na tyle szybko, by nie doprowadzić do kryzysu związku. Dowiedziono, że bodźcem do podejmowania współżycia seksualnego w omawianym okresie jest raczej zaangażowanie emocjonalne i otwartość na potrzeby partnera.
Wspólne życie w czasie późnej dorosłości może być źródłem wspaniałych doznań i dawać poczucie szczęścia.
Piśmiennictwo:
Bakalczuk Sz., Bakalczuk G., Jakiel G. Menopauza a zaburzenia seksualne kobiet. Seksuologia Polska 2005, 3, 2, 74–76.
Cichocka M. Starość i seks. In: Beisert M. ed. Seksualność w cyklu życia człowieka. Zakład Wydawniczy K. Domke, Poznań 2004.
Czarnecka-Iwańczuk M, Stanisławska-Kubiak M, Mojs E, i wsp. Objawy menopauzy a satysfakcja z życia i samoocena wśród kobiet. Przegląd Menopauzalny 2012; 6: 470.
Diener E, Diener M. Cross-cultural correlates of life satisfaction and selfesteem. Journal of Personality and Social Psychology 1995; 68: 653-63.
Gerymski R., Skałacka K., Czy intymność, namiętność i zobowiązanie kształtują satysfakcję seksualną seniorów? Wyniki badania eksploracyjnego. Seksuologia Polska 2018, 16, 2, 43–50.
Lew-Starowicz Z, Szamańska M. Zaburzenia seksualne i problemy osobiste kobiet powyżej 45. roku życia. Przegląd Menopauzalny, 2010; 6: 381.
Mędraś M., Andropauza i menopauza – dwie strony tego samego medalu. Przegląd Menopauzalny 4/2002: 54 – 58.
Mroczek B., Wróblewska I., Jamrocha K., Jurczak A., Kurpas D., Jakość życia kobiet w okresie menopauzy. Family Medicine & Primary Care Review 2014; 16, 2: 136–137.
Jagielska I, Grabiec M, Wolski B, i wsp. Częstość występowania objawów depresji w przebiegu zespołu klimakterycznego u kobiet w okresie menopauzy. Przegląd Menopauzalny 2007; 3: 142.
Jarecka K., Jakość związku a objawy menopauzalne u kobiet i andropauzalne u mężczyzn. Polskie Forum Psychologiczne, 2017, tom 22, numer 2, s. 219-241.
Robinson G. Cross-cultular perspectives on menopause. J Nerv Ment Dis 1996: 184(8): 453–458.
Skrzypulec V, Naworska B, Drosdzol A. Analiza wpływu objawów klimakterycznych na funkcjonowanie i jakość życia kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Przegląd Menopauzalny 2007; 2: 98.
Wojciszke B. Mierzenie miłości — skale namiętności, intymności i zobowiązania. Przegląd Psychol. 1995; 38(2): 215–234.
Zdaniem Sternberga miłość składa się z trzech komponentów: intymności, zobowiązania i namiętności.
Sternberg zakłada, że zaangażowanie w relacji miłosnej wzrasta wraz ze stażem tej relacji, a jego poziom w perspektywie czasu jest stabilny (Cichocka, 2004).
Seks stanowi manifestację relacji miłosnej pozwalającą na osiągnięcie pełni miłości. Aktywność seksualna w późnej dorosłości jest formą wyrażania uczuć i bliskości, ale również wzajemnej lojalności i zaufania. Ma również właściwości prozdrowotne. Badacze twierdzą, że aż 67% osób w późnej dorosłości jest zadowolonych ze swojej aktywności seksualnej (Cichocka, 2004).
Sprawność seksualna pozwala na zachowanie i budowanie bliskości między partnerami, a czerpana z niej satysfakcja jest związana z zaangażowaniem w relację miłosną partnerów.
Zalety aktywności seksualnej
Ze względu na postępujące procesy starzenia formy aktywności seksualnej zmieniają się i najczęściej są odmienne od tych preferowanych we wcześniejszych fazach życia.
Znaczna część badaczy zwraca uwagę na istotny wpływ pocałunków, przytulania i wspólnego leżenia partnerów na ocenę intymności i satysfakcji seksualnej w każdym wieku.
Wraz z wiekiem pojawiają się problemy zdrowotne, również na tle seksualnym. Sprawność seksualna może być zależna od przyjmowanych leków, od stanu zdrowia, od poziomu hormonów.
Menopauza u kobiet
Objawy, które towarzyszą kobietom w okresie okołomenopauzalnym, stanowią przyczynę wielu problemów zdrowotnych i psychologicznych.
Do głównych objawów zaliczamy: poczucie zmęczenia i braku energii, sztywność i bóle stawów, bezsenność, nerwowość, osłabienie i zmęczenie, bóle głowy. Z grupy objawów wazomotorycznych najtrudniejsze jest doświadczanie intensywnego pocenia się oraz uderzeń gorąca.
Największym problemem pary małżeńskiej, którą tworzy kobieta w okresie okołomenopauzalnym i równy jej wiekiem bądź starszy mężczyzna, są trudności związane ze sferą życia intymnego. Zmniejsza się liczba stosunków seksualnych w związku z dysfunkcją mężczyzny lub z powodu niechęci kobiety do współżycia. Wiele starszych heteroseksualnych par zaprzestaje współżycia z powodu zaburzeń erekcji i obniżonego popędu seksualnego. Relacje seksualne mężczyzn mogą być zaburzone przez czynniki kulturowe, religijne i społeczne. Terapia farmakologiczna pomaga wielu mężczyznom przezwyciężyć problem dysfunkcji seksualnej. Wówczas kobieta, która z powodu dysfunkcji partnera zaakceptowała abstynencję seksualną, musi podjąć ponownie współżycie, niekiedy przezwyciężając utrudnienia biologiczne (Lew – Starowicz, 2010).
Dowiedziono, że bodźcem do podejmowania współżycia seksualnego w omawianym okresie jest raczej zaangażowanie emocjonalne i otwartość na potrzeby partnera.
Utrzymywanie relacji seksualnych przez osoby w starszym wieku jest naturalną potrzebą obojga partnerów, a zadaniem współczesnej medycyny jest zwalczanie biologicznych barier w realizacji tej potrzeby na tyle szybko, by nie doprowadzić do kryzysu związku.
Wielu mężczyzn może przejawiać symptomy zmniejszonego stężenia androgenów, a pozostali zwyczajne objawy procesu starzenia się. Nałożenie się objawów niedomogi hormonalnej u kobiety i mężczyzny może prowadzić do napięć w życiu rodzinnym, często dramatycznie niewłaściwych reakcji z obu stron, które nie zdają sobie sprawy, że u partnera mogą pojawić się trudności w wymiarze biopsychospołecznym, związane z naturalnymi procesami starzenia się organizmu (Gerymski R., Skałacka K., 2018).
Andropauza u mężczyzn
Starzenie się jako naturalny okres w życiu mężczyzny to nie tylko jego osobisty problem. Dotyczy on funkcjonowania całej rodziny, szczególnie gdy brak jest zrozumienia ze strony partnerki, która sama przeżywa okres okołomenopauzalny.
Do zmian psychogennych zaliczamy: nerwowość partnera, drażliwość, zaburzenia pamięci, zmienność nastroju, objawy subdepresji bądź depresji to tylko nieliczne z objawów, które mogą występować u starzejącego się mężczyzny. Może ujawnić się podejrzliwość, zazdrość i lęk przed ewentualnymi młodszymi konkurentami.
Kobiety nie uświadamiają sobie, że ich partner życiowy oprócz problemów natury biologicznej może przejawiać inne niż dotychczas zachowania w sferze psychoseksualnej i społecznej.
Słów kilka o zmianach psychogennych
Należą do nich m.in. nerwowość (nadmierne napięcie wewnętrzne, niemożność pełnego zrelaksowania się), niepokój, lęk, a nawet okresy paniki, drażliwość, zaburzenia pamięci, pogorszenie zdolności kojarzenia, skłonność do depresji (zniechęcenie, smutek, częsta zmiana nastroju, poczucie bezsensu życia i wyczerpania energii życiowej), przeświadczenie, że najlepszy okres w życiu już minął.
Jeżeli mówimy o relacjach seksualnych to zauważamy, że zmniejsza się liczba stosunków seksualnych zarówno z powodu dysfunkcji mężczyzny (zaburzenia erekcji, ogólny dyskomfort psychiczny), jak i z powodu niechęci kobiety do współżycia, często spowodowanej nadmierną suchością pochwy, bolesnym współżyciem, a także ogólnym złym samopoczuciem.
Według danych z piśmiennictwa u osób w wieku 20–25 lat liczba stosunków płciowych wynosi 2–3, a u par po 50. roku życia 1–2 tygodniowo.
Jeśli jest to spowodowane głównie niechęcią ze strony partnera (niemożnością odbycia stosunku), wywołuje to często napięcia w życiu rodzinnym i nieprawidłowe reakcje ze strony partnerki, która powinna w takiej sytuacji być wsparciem dla mężczyzny. W sytuacji odwrotnej, gdy kobieta nie angażuje się w sferę życia seksualnego, mężczyzna czuje się nieatrakcyjny i odtrącony.
Przyczyny zaburzeń w relacjach między mężczyzną i jego menopauzalną partnerką mogą tkwić w stanie zdrowia fizycznego i mentalnego kobiety.
W Polsce na zaburzenia wzwodu cierpi ok. 1,5 mln mężczyzn po 35. roku życia, co koreluje z tendencją ogólnoświatową. Co drugi z nich to osoba w wieku pomiędzy 40. a 60. rokiem życia. Niepokojący jest fakt, że co drugi z tych mężczyzn uważa, że zaburzenia wzwodu są nieuchronną konsekwencją starzenia się i nie udaje się z tym problemem do lekarza.
Masters i wsp. opisali szereg symptomów utrudniających prawidłową reakcję seksualną ze strony kobiety. Należą do nich m.in. zmniejszenie częstości rumieńca skórnego, zmniejszenie napięcia piersi, brak powiększania się piersi podczas pieszczot, opóźnienie czasu reakcji łechtaczki, zmniejszona lub prawie nieobecna wydzielina z gruczołu Bartholina, opóźnione nawilżanie pochwy i zmniejszona jej adaptacja, rzadsze i niekiedy bolesne skurcze macicy podczas orgazmu (Mroczek i wsp. 2014).
U mężczyzn dotkniętych późnym hipogonadyzmem zaburzenia popędu płciowego oraz zmiany organiczne są główną przyczyną zaburzeń seksualnych, pomimo niejednokrotnie silnej motywacji oraz przyzwolenia wynikającego ze sfery wartości. W drugiej połowie życia mężczyzny niezbędne jest rozróżnienie pomiędzy popędem seksualnym a obiektywnymi możliwościami realizacji aktywności seksualnej. W Polsce na zaburzenia wzwodu cierpi ok. 1,5 mln mężczyzn po 35. roku życia, co koreluje z tendencją ogólnoświatową. Co drugi z nich to osoba w wieku pomiędzy 40. a 60. rokiem życia. Niepokojący jest fakt, że co drugi z tych mężczyzn uważa, że zaburzenia wzwodu są nieuchronną konsekwencją starzenia się i nie udaje się z tym problemem do lekarza.
Nie ma seksualnej emerytury. Moim artykułem chcę obalić stereotypy, ponieważ zdrowie seksualne ma ogromną wagę, dla jakości życia. Stereotypy mają korzenie w niewiedzy. Zwracajmy uwagę na występowanie zaburzeń seksualnych, ponieważ mogą być objawem chorób układu krążenia, metabolicznych, urologicznych czy nowotworów.
Stereotypy dotyczące seksualności:
Dowody empiryczne, potwierdzają, że stopniowy spadek aktywności seksualnej wraz z wiekiem, począwszy już od okresu wczesnej dorosłości, nie obserwuje się jej bezwzględnego i nagłego zaniku po upływie 60.‒65. roku życia.
Seksualności nie da się schować, odrzucić. Okres późnej dorosłości z perspektywy life-span jest wciąż czasem rozwoju, przestrzenią do potencjalnego osiągania pozytywnych zmian. Okazuje się, że ekspresja seksualna może w nim również zająć ważne, należne sobie miejsce.
Terapia farmakologiczna pomaga wielu mężczyznom przezwyciężyć problem dysfunkcji seksualnej. U kobiet rozwiązaniem na suchość pochwy są dobrej jakości lubrykanty oraz leki zwiększające przepływ krwi w pochwie.
Utrzymywanie relacji seksualnych przez osoby w starszym wieku jest naturalną potrzebą obojga partnerów, a zadaniem współczesnej medycyny jest zwalczanie biologicznych barier w realizacji tej potrzeby na tyle szybko, by nie doprowadzić do kryzysu związku. Dowiedziono, że bodźcem do podejmowania współżycia seksualnego w omawianym okresie jest raczej zaangażowanie emocjonalne i otwartość na potrzeby partnera.
Wspólne życie w czasie późnej dorosłości może być źródłem wspaniałych doznań i dawać poczucie szczęścia.
Piśmiennictwo:
Kategorie
Ostatnie wpisy